Cognitieve Dissonantie. 'Een man met een overtuiging, is moeilijk van gedachten te veranderen. Als de werkelijkheid schuurt met onze diepste overtuigingen, dan morrelen we liever aan die werkelijkheid dan aan ons wereldbeeld. Sterker nog, dan klampen we ons nóg harder vast aan de overtuigingen die we al hadden.' Aldus Léon Festinger, geciteerd door Rutger Bregman (Hoe ideeën de wereld veranderen)

Nu zou je kunnen denken dat jij tot een groep hoogopgeleide ruimdenkende mensen behoort en dit niet voor jou geldt, maar onderzoek heeft aangetoond dat juist hoogopgeleiden zich het sterkst vastklampen aan hun overtuigingen. Met een beetje opleiding ben je nog beter in staat om je, gewapend met zelf gezochte argumenten, te verdedigen. Daarnaast geven we niet graag toe dat we het mis hadden, niet wisten, er naast zaten of bepaalde kennis (nog) niet hadden. Twijfel - niet weten - voelt voor onze hersenen aan als angst. Als falen. En dat doen we niet graag. Zeker de hogeropgeleide, weet dat kennis macht is en dat niet-weten een onvoldoende betekend.

Ons ego houdt niet van verandering, niet van ongelijk hebben, niet van sorry zeggen. Wanneer we veranderen, zeggen we daarmee dat wat we hiervoor deden, niet goed was. Dat we te weinig kennis hadden. Dom deden. Fouten maakten. Ons ego ontkent dat liever, het ego heeft immers altijd gelijk en blijft daarom graag handelen zoals het altijd al deed.

Misschien heb je wel eens een onwijze well-do-er herinnert aan toen hij helemaal geen braverik was en shit uithaalde. Dat het hypocriet is om nu ineens liefde te gaan verspreiden. '10 jaar geleden deed ie zelf nog zus en zo, gaat ie nu ineens de goedheiligman uithangen, pff'. Dat is precies wat je ego doet. Geen compassie.
Als die persoon toen wist wat ie nu weet, had 'ie zich toen al zo gedragen. Als die persoon niks wijzer was geworden, was 'ie zich zo blijven gedragen als toen. Jouw ego voelt zich bedreigt door zijn/haar verandering. Jouw ego zal zich ook bedreigd voelen wanneer je zelf verandert of dreigt te veranderen.

Nog een leuk experiment, uit het boek Meningen verschillen: een handleiding van Ruben Mersch, waarbij met een scan de hersenactiviteit en emoties in de hersenen werden waargenomen door middel van een FMRI. De eerste persoon krijgt een klap in zijn gezicht, waarbij de scan emoties registreert. De tweede persoon wordt uitgescholden, waarbij het resultaat op de scan nagenoeg hetzelfde is. De derde persoon krijgt argumenten te horen die lijnrecht tegenover zijn diepst gewortelde overtuigingen staan. Je raadt het al: zelfde resultaat op de scan.

Dingen horen die niet overeenkomen met jouw (diepgewortelde) overtuigingen, voelen net als een klap in het gezicht. Dat wil je niet voelen.

Als je enkel informatie blijft lezen die ondersteunt wat je al denkt of denkt te weten, groeit jouw ego, maar jij niet. Als je andersdenkenden nooit probeert te begrijpen, nooit probeert te luisteren zonder oordeel, als je altijd reactief bent en nooit observeert, zul je altijd precies zijn wat je nu bent. Geen groei, geen progressie. Dan ben je volwassen in leeftijd, niet in ontwikkeling.

Het goede nieuws is: jij bent niet jouw ego. Het is slechts een stem in jouw hoofd. Je kunt zelf kiezen of je er naar luistert, of zelf koers te bepaalt.

"When the whole world is running towards a cliff, he who is running in the opposite direction appears to have lost his mind" - C.S. Lewis. 🦋💫💚

Liefs, Ronja

bronnen: website De Correspondent en het boek Socrates op Sneakers